ТОP 5. O'zbekistonda hukm qilingan blogerlarning tarixlari

So'nggi 3 yil ichida katta muddatlarga hukm qilingan blogerlarning tarixlari. Qanday va nimalar uchun hukmlar chiqarilgan.

41 yoshli Fozilxo'ja Arifxo'jayev davlat xizmatchilarini, hokimiyatning diniy sohadagi siyosatini, shuningdek, ba'zi masjidlarning imomlarini bir necha bor va keskin tanqid qilgan, ba'zan esa, beodob so'zlardan foydalangan.

2021-yilning 26-iyun kuni Arifxo'jayev diniy bloger Abror Abduazimov (Abror Muhtor Ali nomi bilan tanilgan) va'z o'qiydigan Olmazor tumanidagi "To'xtaboy" masjidiga keldi va u yerda va uni "ikkiyuzlamachi"deb atadi. Blogerlar o'rtasidagi ziddiyat bir necha yillardan beri davom etmoqda, ijtimoiy tarmoqlarda ular bir-birlariga nisbatan ko'p marta xunuk gaplar aytishgan.

Fozilxo'ja masjidida sodir bo'lgan noxhush voqeadan so'ng, Arifxo'jayev ma'muriy javobgarlik to'g'risidagi Kodeksning 183-moddasi (kichik bezorilik) bo'yicha 15 kunga hibsga olingan.

Muddati tugagach, u qamoqdan ozod qilinmadi. Tekshiruv davomida huquqni muhofaza qilish idoralari xodimlari Fozilxo'ja Arifxo'jayev o'z mobil telefonida boshqa insonlarga ko'rsatgan shubhali diniy materiallarni saqlayotgani haqida ma'lumot olishdi.

O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi dinlar ishlari bo'yicha qo'mita ekspertlari tomonidan materiallarni dinshunoslik ekspertizasidan o'tkazish blogerning Facebookdagi ba'zi nashrlarini "diniy fundamentalizm g'oyalarini targ'ib qiluvchi"deb tan oldi.

Toshkent shahri IIBB tergov boshqarmasi Jinoyat kodeksining 244-1-moddasi 3-qismining "g" bandiga (ommaviy axborot vositalari yoki telekommunikatsiya tarmoqlari, shuningdek, Internet yordamida jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga tahdid soladigan materiallarni tayyorlash, saqlash, tarqatish yoki namoyish etish / 5 yildan 8 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi)muvofiq jinoyat ishini qo'zg'atdi .

2022-yilning 26-yanvarida Toshkent shahrining Olmazor tumani jinoyat ishlari bo'yicha sudi Fozilxo'ja Arifxo'jayevni mazkur ayblov bo'yicha aybdor deb topdi va uni 7 yil va 6 oyga ozodlikdan mahrum qildi.

Sudlanuvchining advokati Sergey Mayorovning so'zlariga ko'ra, Arifxo'jayevga qarshi 2021-yilning 6 martidagi nashrni qayta joylashtirgani uchun jinoiy ish qo'zg'atilgan, unda "musulmon nomusulmonlarni ularning diniy bayramlari bilan tabriklashi maqsadga muvofiqmi", degan fikrga, xususan, Xalqaro xotin-qizlar kuni (8-mart) haqida sharh berilgan.

Human Rights Watch xalqaro huquqni himoya qilish tashkiloti Arifxo'jayevning hibsga olinishi "o'zboshimchalik va xalqaro huquqni buzadi"deb bayonot berdi.

Advokat Sergey Mayorov apellatsiya shikoyatini taqdim etgan va materiallarni diniy ekspertizadan o'tkazish qoidabuzarliklar bilan amalga oshirilganligini, ammo birinchi instansiya sudining qarori o'zgarishsiz qolganini ta'kidladi.
2023-yilning 6-dekabrida Fozilxo'ja Arifxo'jayev muddatidan oldin ozodlikka chiqdi. Bu haqda"Ezgulik" O'zbekiston inson huquqlari jamiyati rahbari Abdurahmon Tashanov ma'lum qildi.

Uning so'zlariga ko'ra, bloger Navoiy viloyatidagi koloniyadan ozod qilingan.

7,5 yilga ozodlikdan mahrum qilish jazosi davlat foydasiga ish haqining bir qismini ushlab qolish bilan shartli jazo bilan almashtirildi. U sinash xizmati xodimlari nazoratida bo'ladi - har qanday qoidabuzarlik uchun uni yana koloniyaga qaytarishlari mumkin.

Otabek Sattoriy 2021-yilning 29-yanvarida Termiz IIB xodimlari tomonidan hibsga olingan. Ijtimoiy tarmoqlarda huquq-tartibot idoralari xodimlari uni majburan mashinaga o'tkazib, olib ketishayotgani aks etgan video tarqaldi.

Jinoyat ishi 165-moddaning 1-qismi (tovlamachilik) bo'yicha qo'zg'atilgan, keyin shu moddaning 2-qismiga o'zgartirilgan, keyinchalik yangi ayblovlar qo'yilgan.

Advokat bu ish uydirma, deb ta'kidladi. Vaziyatga deputat (hozirda sobiq) Rasul Kusherbayev, Buyuk Britaniyaning sobiq elchisi, Milliy ommaviy axborot vositalarini qo'llab-quvvatlash va rivojlantirish jamoat jamg'armasi vasiylik kengashi rahbari (o'sha paytda) Komil Allamjonov, jurnalistlarni himoya qilish qo'mitasi (AQSh) va boshqalar munosabat bildirishdi.

O'zbekiston bosh prokuraturasi Surxondaryo viloyati IIB tergov boshqarmasi tomonidan bloger Otabek Sattoriyga nisbatan jinoyat ishi qo'zg'atilganda qonun buzilmaganligi haqida ma'lum qildi.

1-fevral kuni Termiz shahri jinoyat ishlari bo'yicha sudi tergov doirasida blogerga nisbatan qamoqqa olish tarzida ehtiyot chorasini tanladi.

Shuningdek, sud Sattoriyni ma'muriy javobgarlik to'g'risidagi Kodeksning 40- (tuhmat), 41- (haqorat) va 202-2- (yolg'on axborot tarqatish) moddalari bo'yicha aybdor deb topgani va unga bazaviy hisoblash miqdorining 40 baravari miqdorida jarima solgani haqida xabar berilgan.

2021-yilning yanvar oyida bloger tomonidan Termiz shahridagi Denov ko'mir ombori va hayvonot bog'i xodimlari tomonidan mol-mulkni o'zlashtirish va ular tomonidan boshqa jinoiy harakatlar sodir etilishi to'g'risida "haqorat va tuhmatdan iborat yolg'on axborot" tarqatilishi asos bo'ldi, deyiladi bayonotda.

2021-yilning 10-mayida sud Sattoriyni umumiy rejimdagi koloniyada 6 yil-u 6 oyga ozodlikdan mahrum qildi. Prokuror unga 11 yillik qamoq jazosini talab qildi. Apellyatsiya instansiyasi va Oliy sud jazo muddatini o'zgarishsiz qoldirdi.

2023-yilning dekabr oyida Sattoriy umumiy tartibdagi koloniyadan turar-joy-koloniyaga ko'chirildi. Qonunchilikka ko'ra, jazo muddatining kamida uchdan bir qismini o'tagan va tuzatish yo'liga o'tgan mahkumlar turar-joy koloniyalariga o'tkaziladi.

5-fevral kuni Qarshi tumani jinoyat ishlari bo'yicha sudi Sattoriyning jazoni yengillashtirish haqidagi iltimosini ko'rib chiqdi va uni qanoatlantirdi. Ozodlikdan mahrum qilish tarzidagi 2 yil-u 11 oy va 25 kunlik jazoning bajarilmagan qismi davlat foydasiga daromadning 20 foizini to'lash sharti bilan axloq tuzatish ishlariga almashtirildi.

Shunday qilib, Otabek Sattoriy hibsga olinganidan keyin 3 yil-u 7 kundan keyin 2021-yilning yanvar oyi oxirida ozodlikka chiqdi.

Bloger Abduqodir Mo'minov 2021-yilning oktabr oyida firibgarlik va tovlamachilikda gumon qilinib, hibsga olingan.

8-fevral kuni ijtimoiy tarmoqlarda bloger Abduqodir Mo'minovning yo'qolgani haqida xabarlar paydo bo'ldi, unda noma'lum shaxslar o'z kalitlari bilan kvartirani ochib, unga tegishli texnikani olib qo'yishgan.

Keyinchalik Toshkent ichki ishlar boshqarmasi huquq-tartibot idoralari Abduqodir Mo'minovni firibgarlik va tovlamachilikda gumon qilib, hibsga olgani haqida xabar berdi.

Idora ma'lumotlariga ko'ra, fuqaro E. Z. ichki ishlar boshqarmasiga ariza berib, Abduqodir Mo'minovga qarshi huquqiy choralar ko'rishni so'ragan. Arizaga ko'ra, 2021-yilning oktabr oyida bloger Sirdaryo viloyati IIB tergovchilari tomonidan ijobiy qaror qabul qilinishiga yordam berishi kerak bo'lgan tanqidiy videolar orqali E. Z. va uning ukasi D. Yu uchun tuzilgan kompaniyaga nisbatan "jinoyat ishini ijobiy hal qilishga" va'da bergan.

Xabarda aytilishicha, Mo'minov buning uchun "10 ming dollar talab qilgan, bu miqdordan 3800 dollar olgan, uni o'z ehtiyojlariga sarflagan va va'dasini bajarmagan".

Bundan tashqari, ichki ishlar bosh boshqarmasi ma'lumotlariga ko'ra, 2021-yilning oktabr oyida bloger Jizzax viloyatida fuqaro A. T. bilan uchrashuvda uning kompaniyasi haqida salbiy mazmundagi videoni suratga olgani, u blogerning "Ko'zgu" Youtube kanalida e'lon qilinganidan keyin jinoiy ish qo'zg'atilishiga va kompaniya rahbarining hibsga olinishiga olib kelishi mumkinligi haqida xabar qildi. Ma'lumotlarni sir saqlash uchun u 70 ming dollar so'ragan, deb da'vo qilingan.

Dalil sifatida A. T. huquq-tartibot idoralariga Mo'minov bilan suhbatning audioyozuvini taqdim etdi va qonuniy choralar ko'rishni so'radi.

Abduqodir Mo'minovga nisbatan Jinoyat kodeksining 168-moddasi (firibgarlik) va 165-moddasi (tovlamachilik) bo'yicha jinoyat ishi qo'zg'atildi.

2022-yilning dekabr oyi oxirida bloger noma'lum shaxslarning hujumi haqida xabar berdi, ular mashinasining oynasini sindirib, uni kaltakladilar. Uning so'zlariga ko'ra, uning mashinasi videoqaydlovchisini rasmiylashtirmasdan tortib oldilar va fleshkasini olib ketdilar. Elektron tashuvchida uning shaxsiy suhbatlari va unga murojaat qilgan insonlar bilan suhbatlari yozilgan. Toshkent shahar ichki ishlar boshqarmasi ushbu fakt yuzasidan jinoyat kodeksining 164-moddasi (talonchilik) bo'yicha jinoyat ishi qo'zg'atilganini ma'lum qildi.

Toshkent shahrining Mirobod tumani jinoyat ishlari bo'yicha sudi sudya Sardorbek Sodiqov raisligida 25-iyul kuni bloger Abduqodir Mo'minovga nisbatan jinoyat ishini ko'rib chiqishni boshladi.
Bloger, "Ko'zgu" Youtube kanali muallifi (247 ming obunachi) va Oynaga qarang kompaniasining rahbari Abduqodir Mo'minov (1990-yilda tug'ilgan) quyidagilar bo'yicha ayblanmoqda:
141-1-modda 2-qismining "a", "b" bandlari bo'yicha (jiddiy oqibatlarga olib kelgan, g'arazli maqsadlarda amalga oshirilgan shaxsiy hayot dahlsizligining buzilishi);
165-modda 3-qismining "a" bandi bo'yicha (o'ta katta miqdordagi tovlamachilik);
3-qismning "b" bandi va 168-modda 4-qismining "a" bandi bo'yicha (takroriy yoki xavfli retsidivist tomonidan firibgarlik; o'ta katta hajmda);
189-moddaning 1-qismi bo'yicha (o'ta katta miqdordagi tovarlar savdosi yoki xizmatlar ko'rsatish qoidalarini buzish);
O'zbekiston Jinoyat kodeksining 211-moddasi bo'yicha 28-moddasi (pora berishda ishtirok etish) bo'yicha;
Ishda 14 kishi, shu jumladan, bir nechta tadbirkorlar jabrlangan, zarar 903,4 mln so'mga baholanmoqda.
Toshkent shahrining Mirobod tumani jinoyat ishlari bo'yicha sudi bloger Abduqodir Mo'minovga nisbatan hukm chiqardi,

Sudya Sardorbek Sodiqov "Ko'zgu" Youtube kanali muallifini (247 ming obunachi) va "Oynaga qarang" kompaniyasi rahbarini (1990-yilda tug'ilgan) 168-moddaning 3-qismidagi "b, v" bandi (qayta yoki xavfli retsidivist tomonidan firibgarlik; xizmat mavqeidan foydalangan holda) bo'yicha uch jabrlanuvchiga nisbatan jinoyat sodir etishda aybsiz, deb topdi va jinoyat tarkibi yo'qligi sababli uni oqladi.

Biroq, sud uni 141-1-moddaning 2-qismidagi "a" bandi (og' ir oqibatlarga olib keladigan shaxsiy hayot dahlsizligining buzilishi), 165-moddaning 2-qismidagi "a" bandi (o' ta katta miqdordagi tovlamachilik), 168-moddaning 4-qismidagi "a" bandi (o' ta katta miqdordagi firibgarlik) bo' yicha aybdor, deb topdi. O'zbekiston Jinoyat kodeksi 189-moddasining 1-qismi (tovarlar savdosi yoki o'ta katta miqdordagi narxli xizmatlarni ko'rsatish qoidalarini buzish) va 28-modda orqali 211-modda bo' yicha (pora berishda ishtirok etish) uni aybdor, deb topdi.

Sudya Sardorbek Sodiqov uni 3 yil davomida jurnalistlik faoliyat bilan shug'ullanishni taqiqlab, 7 yil-u 3 oyga ozodlikdan mahrum qildi. Prokuror ilgari 11 yillik qamoq jazosini so'ragan edi.

Shuningdek, Mo'minovdan jabrlanuvchilar foydasiga moddiy va ma'naviy zararni undirish buyurilgan. Ish bo'yicha 14 kishi, shu jumladan, bir nechta tadbirkorlar jabrlanuvchi sifatida ko'rilganan, zarar 903,4 mln so'mga baholangan.

O'zbekiston Oliy sudi matbuot kotibi Aziz Abidovning so'zlariga ko'ra, Toshkent shahri jinoyat ishlari bo'yicha sudining apellatsiya instansiyasi Abduqodir Mo'minovning hukmini o'zgarishsiz qoldirdi.

2023-yilning yanvar oyi oxirida huquqni muhofaza qilish idoralari Human.uz nashriyoti direktori Xurshid Daliyevni va bosh muharrir Muslim Mirzajonovni hibsga olgan. Keyinchalik bandlik va kambag'allikni qisqartirish vazirligining sobiq matbuot kotibi Mavjuda Mirzayeva va "O'zbekneftgaz" kompaniyasining matbuot kotibi Siyavush Xoshimov hibsga olindi. Shuningdek, bu ishga fuqaro Ahmadullo Ahmadjonov jalb etilganligi haqida xabar berilgan.

Ayblov xulosasiga ko'ra, ish bo'yicha 5,14 mlrd so'mlik zarar ko'rgan 19 nafar jabrlanubchi va 10 nafar fuqarolik da'vogarlari o'tadi. Ular orasida bandlik va mehnat munosabatlari sobiq vaziri hamda bandlik va kambag'allikni qisqartirish vazirining birinchi o'rinbosari Nozim Husanov (aprel oyida lavozimini tark etgan), tashqi mehnat migratsiyasi agentligining sobiq direktori Afzal Irmatov mart oyida hibsga olingan, veterinariya va chorvachilik davlat qo'mitasi huzuridagi "O'zbekchorvanasl" agentligi bosh direktori Baxtiyor Atamurodov, Samarqand viloyati hokimining matbuot kotibi viloyatlar Manuchexr Mirzayev, Buxoro muhandislik-texnologiya institutining ilmiy ishlar va innovatsiyalar bo'yicha prorektori Mirzo Sharipov, CIBGROUP kompaniyasi direktori Uygun Tursunxo'jayev va boshqalar ham ular tarkibida.

Toshkent shahri Shayxontohur tumani jinoyat ishlari bo'yicha sudi 26-sentabr kuni 2023 yilning iyul oyidan buyon yopiq tartibda ko'rib chiqilgan ish bo'yicha hukm chiqargan.

Sudya Tolibjon Obidov raisligidagi sud tomonidan chiqarilgan hukmga muvofiq:

Xurshid Daliyev JK 139-moddasining 2-qismi (tuhmat) va 165-moddasi 3-qismining "a" bandi (o'ta katta miqdordagi tovlamachilik) bo'yicha ishning ayrim epizodlari bo'yicha aybsiz, deb topildi va ushbu moddalar bo'yicha tiklandi (oqlandi).

Shu bilan birga, u 139-moddaning 2-qismi va 165-modda 3-qismining "a" bandi, shuningdek, 184-moddaning 3-qismi (o'ta katta miqdordagi soliqlarni yoki yig'imlarni to'lashdan bo'yin tovlash) va 243-moddasi (jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirish) bo'yicha aybdor, deb topildi.

U bazaviy hisoblash miqdorining 300 baravari (99 mln so'm) miqdorida jarima va umumiy tartibdagi koloniyada 7 yilga ozodlikdan mahrum etilib, 3 yilga ommaviy axborot vositalarida ishlash va jurnalistika va blogerlik faoliyati bilan shug'ullanish huquqidan mahrum qilindi.

Siyovush Xoshimov, shuningdek, JK 39-moddasining 2-qismi va 165-modda 3-qismining "a" bandi bo'yicha alohida epizodlar bo'yicha tiklangan (oqlangan).

Shu bilan birga, u 139-moddaning 2-qismi, 165-modda 3-qismining "a" bandi va 243-modda bo'yicha jinoyat sodir etganlikda aybdor, deb topildi.

U 7 yilga umumiy tartibdagi koloniyada ozodlikdan mahrum etilib, 3 yilga OAVda ishlash va jurnalistika va blogerlik faoliyati bilan shug'ullanish huquqidan mahrum qilindi.

Ahmadullo Ahmadjonov shuningdek, JK 139-moddasining 2-qismi va 165-moddasi 3-qismining "a" bandi bo'yicha alohida epizodlar bo'yicha oqlandi.

Qolgan epizodlar bo'yicha 165-moddaning 3-qismining "a" bandi bo'yicha ayblov 241-moddaning 1-qismiga o'zgartirildi (aniq ma'lum bo'lgan yoki sodir etilgan og'ir yoki o'ta og'ir jinoyat haqida xabar bermaslik).

U 241-moddaning 1-qismi bo'yicha aybdor, deb topildi va 3 yilga ozodlikdan mahrum etildi.

Mavjuda Mirzayeva JK 113-moddasining 4-qismi (OIV infeksiyasi/OITSni yuqtirish havfini tug'dirish yoki yuqtirish) va 165-modda 2-qismining "a" va "b" bandlari (bir guruh shaxslar tomonidan takroran va oldindan til biriktirgan tovlamachilik) bo'yicha aybdor, deb topildi.

U 5 yilga ozodlikdan mahrum etilib, 3 yilga ommaviy axborot vositalarida ishlash va jurnalistika va blogerlik faoliyati bilan shug'ullanish huquqidan mahrum qilindi.

Bundan tashqari, sudlanuvchilar jabrlanganlarga yetkazilgan moddiy zararni birgalikda qoplashlari kerak.

Qashqadaryo viloyati Nishon tuman jinoyat ishlari bo'yicha sudi 29-yanvar kuni 49 yoshli bloger Abdulxakim Abjalilovga nisbatan hukm chiqardi.

Sud qaroriga ko'ra, O'zbekiston Jinoyat kodeksining 165-moddasi 2-qismining "a" va"b" bandlarida nazarda tutilgan jinoyat (bir guruh shaxslar tomonidan oldindan til biriktirgan holda takroriy yoki xavfli retsidivist tomonidan sodir etilgan tovlamachilik)ni sodir etishda "Achchiq haqiqat" MChJ rahbari va shu nomdagi Telegram kanali ma'muri aybdor deb topildi. Jinoyat Qashqadaryoda sodir etilgan.

Erkak umumiy tartibdagi koloniyada 5 yilga ozodlikdan mahrum etildi. Bundan tashqari, u ikki jabrlanuvchilardan biriga kompensatsiya sifatida 1 million so'm to'lashi shart.