Legalclinic huquqshunoslariga OAVni ro’yxatdan o;tkazish yuzasidan savol kelib tushdi. Qanday qadamlar bosib o’tsh va qanday hujjatlar tayyorlash zarurligini ko’rib chiqsak.
Men onlayn-mediani ro'yxatdan o'tkazishni rejalashtirmoqdaman. IICh uchun qanday faoliyat turini tanlashim kerak? Hujjatlarni tayyorlashda yordam bera olasizmi?
Agar asosiy daromad reklama joylashtirish xizmatlaridan bo'lsa, faoliyat turi sifatida - "reklama ishlab chiqarish va joylashtirish"ni tanlash tavsiya etiladi. Bu siz boshqa faoliyat bilan shug'ullana olmaysiz, degani emas. O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida taqiqlanmagan har qanday faoliyat bilan shug‘ullanishingiz mumkin
Ommaviy axborot vositalarining (keyingi o‘rinlarda OAV deb yuritiladi) faoliyati “Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi to‘g‘risidagi nizom, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 2-fevraldagi PQ-4151-son qarori bilan tasdiqlangan, shuningdek, ruxsat beruvchi xususiyatga ega bo‘lgan ayrim hujjatlarni maxsus elektron tizim orqali berish tartibi to‘g‘risidagi nizom O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2022-yil 22-fevraldagi 86-son qarori bilan tartibga solinadi. (https://lex.uz/docs/5871129#5874667).
E’tiborlisi, 2022-yil 22-fevraldagi 86-sonli VMQ bilan tasdiqlangan Nizom qabul qilinganligi munosabati bilan Ommaviy axborot vositalarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish bo‘yicha ilgari amalda bo‘lgan Ommaviy axborot vositalarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish bo‘yicha davlat xizmatlari ko‘rsatish to‘g‘risidagi Ma’muriy reglament (2019 yil 19 dekabr dagi 1017-sonli VMQ bilan tasdiqlangan) oʻz kuchini yoʻqotdi. Hozirgi vaqtda ommaviy axborot vositalarini va davlat xizmatining tegishli pasportini ro'yxatdan o'tkazish tartibi 86-sonli VMQga 10-ilovada keltirilgan. Ushbu hujjat avvalgisidan biroz farq qiladi, ammo keling, onlayn ommaviy axborot vositalarini ro'yxatdan o'tkazishning yangilangan tartibi haqida gaplashaylik.
Internet jahon axborot tarmog‘idagi veb-sayt ko‘rinishidagi ommaviy axborot vositalari O‘zbekiston Respublikasi “Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida”gi Qonunning 271-moddasiga muvofiq Internet tarmog‘idagi axborot resursi bo‘lgan, tahrirlangan elektron shakldagi hujjatlar va ma'lumotlar - nashrga ishlov berish va o'zgarishsiz tarqatish uchun mo'ljallangan ommaviy axborot vositalarining shakllaridan biri hisoblanadi. Shu bilan birga, qonun tahririyatning tarkibiga qo‘yiladigan talabni belgilamaydi (“Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 15-moddasiga qarang), balki bosh muharrirning mavjudligi majburiydir, chunki bosh muharrir ommaviy axborot vositalarini chiqarish to‘g‘risida qaror qabul qiladi va uning faoliyati uchun qonun hujjatlariga muvofiq javobgar bo‘ladi.
Bundan tashqari, 2022-yil 22-fevraldagi 86-sonli VMQning 10-ilovasiga muvofiq, ommaviy axborot vositalarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazilganligi to‘g‘risidagi guvohnomani berish uchun ham jismoniy, ham yuridik shaxslar ariza beruvchilar bo‘lishi mumkin. Eslatib o‘tamiz, ommaviy axborot vositalarining davlat ro‘yxatidan o‘tkazilganligi to‘g‘risidagi guvohnoma amal qilish muddati cheklanmagan holda beriladi.
Ommaviy axborot vositalarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish davlat xizmati yagona interaktiv davlat xizmatlari portali (YIDXP, my.gov.uz) yoki davlat xizmatlari markazlariga murojaat qilish orqali ko‘rsatiladi. Davlat ro‘yxatidan o‘tkazilganligi to‘g‘risidagi guvohnoma berish, guvohnomaning amal qilishini to‘xtatib turish yoki tugatish, shuningdek uni bekor qilish va qayta rasmiylashtirish to‘g‘risidagi qaror O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi (keyingi o‘rinlarda Agentlik deb yuritiladi) tomonidan qabul qilinadi.
Quyidagilar uchun davlat ro'yxatidan o'tish shart emas:
● davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari tomonidan faqat ularning rasmiy xabarlari va materiallarini, normativ-huquqiy hujjatlarni e'lon qilish maqsadida tashkil etilgan ommaviy axborot vositalari;
● korxona, muassasa, tashkilotning (shu jumladan, o‘quv va ilmiy muassasaning) o‘z ehtiyojlarini qondirish uchun tiraji yuz nusxagacha bo‘lgan bosma davriy nashrlar;
● kabel tarmoqlari orqali efirga uzatiladigan televidenie, radio, video, kinoxronika dasturlari, tarqatilishi bir korxona, muassasa, tashkilot (shu jumladan, ta’lim va ilmiy muassasalar) binolari va (yoki) hududi bilan chegaralangan audio, audiovizual xabarlar va materiallar.
Agentlik ommaviy axborot vositalarini, shu jumladan internet tarmog‘ida veb-sayt ko‘rinishidagi ommaviy axborot vositalarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazadi.
● davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari tomonidan faqat ularning rasmiy xabarlari va materiallarini, normativ-huquqiy hujjatlarni e'lon qilish maqsadida tashkil etilgan ommaviy axborot vositalari;
● korxona, muassasa, tashkilotning (shu jumladan, o‘quv va ilmiy muassasaning) o‘z ehtiyojlarini qondirish uchun tiraji yuz nusxagacha bo‘lgan bosma davriy nashrlar;
● kabel tarmoqlari orqali efirga uzatiladigan televidenie, radio, video, kinoxronika dasturlari, tarqatilishi bir korxona, muassasa, tashkilot (shu jumladan, ta’lim va ilmiy muassasalar) binolari va (yoki) hududi bilan chegaralangan audio, audiovizual xabarlar va materiallar.
Agentlik ommaviy axborot vositalarini, shu jumladan internet tarmog‘ida veb-sayt ko‘rinishidagi ommaviy axborot vositalarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazadi.
Kerakli hujjatlar:
a) arizada quyidagilar ko'rsatilishi kerak:
yuridik shaxs uchun - nomi, TIN, pochta manzili, elektron pochta manzili (agar mavjud bo'lsa), xizmat ko'rsatuvchi bankning nomi va hisob raqami, telefon raqami;
· jismoniy shaxs uchun - to'liq ism, PIN kod, pochta manzili, elektron pochta manzili (agar mavjud bo'lsa), xizmat ko'rsatuvchi bankning nomi va hisob raqami, telefon raqami;
ommaviy axborot vositalarining nomi, tili va turi;
· maqsad va vazifalar;
mutaxassislik;
tarqatish maydoni (veb-saytdan tashqari) va tarqatish shakli;
davriyligi;
· moliyalashtirish manbalari;
tahririyatning joylashgan joyi (pochta manzili) va tahririyat haqidagi boshqa ma’lumotlar;
· hajmi;
b) agar ommaviy axborot vositalari (shu jumladan, Internet tarmog'idagi veb-sayt) yuridik shaxs bo'lmasa, ommaviy axborot vositalari tahririyatining ustavi yoki tahririyat to'g'risidagi nizomning elektron nusxasi;
v) Ommaviy axborot vositasining ikki yoki undan ortiq muassislari mavjud bo'lsa, ta'sis shartnomasining elektron nusxasi.
Ruxsatnoma hujjatini berish uchun talablar va shartlar:
a) O‘zbekiston Respublikasining “Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida”gi Qonuni talablariga rioya etishi;
b) O‘zbekiston Respublikasining amaldagi konstitutsiyaviy tuzumini, hududiy yaxlitligini zo‘ravonlik bilan o‘zgartirishga chaqirmaslik, shuningdek urush, zo‘ravonlik va terrorizm, diniy ekstremizm, separatizm va aqidaparastlik g‘oyalarini targ‘ib qilishga yo‘l qo‘ymaslik;
v) milliy, irqiy, etnik yoki diniy adovatni qo'zg'atuvchi, shuningdek, giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar, prekursorlar va pornografiyani targ'ib etmaydigan axborotni tarqatmaslik;
d) ommaviy axborot vositalari orqali fuqarolarning sha’ni va qadr-qimmatini yoki ishchanlik obro‘sini kamsitishga, shuningdek, ularning shaxsiy hayotiga aralashishga yo‘l qo‘ymaslik;
e) surishtiruv yoki dastlabki tergov materiallarini prokurorning, tergovchining yoki surishtiruvchining yozma ruxsatisiz e'lon qilish, ularning natijalarini bashorat qilish yoki sudga boshqacha tarzda ta'sir ko'rsatish, muayyan ish bo'yicha sud qarorisiz yoki sud qarorisiz e'lon qilish taqiqlanadi.
2. Ariza beruvchi ariza topshirgandan so‘ng o‘z arizasini elektron raqamli imzo (ERI) bilan tasdiqlashi shart. Ushbu talab aloqaning ikkala usuliga ham tegishli - shaxsiy va YIDXP orqali. Agar sizda ERI bo'lmasa, ERIni DXMda olishingiz mumkin.
So‘rovnomada noto‘g‘ri ma’lumotlarning ko‘rsatilishi ommaviy axborot vositalarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazishni rad etish uchun asos bo‘ladi. Mazkur davlat xizmatini ko‘rsatishni boshqa asoslar bo‘yicha, shuningdek “Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunida nazarda tutilgan asoslar bo‘yicha rad etish taqiqlanadi. Shuni ta'kidlash kerakki, davlat xizmatlarini ko'rsatish uchun to'lov olinmaydi.
3. Agentlik davlat xizmati ko‘rsatish uchun ariza kelib tushganidan keyin 10 ish kuni ichida ommaviy axborot vositalarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish yoki ommaviy axborot vositalarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazishni rad etish to‘g‘risida qaror qabul qiladi. Shuni ta'kidlash kerakki, ma'muriy reglamentda qaror qabul qilish uchun uzoqroq muddat (15 kun) ko'zda tutilgan.
4. Davlat ro‘yxatidan o‘tkazish to‘g‘risida qaror qabul qilingandan so‘ng, Agentlik o‘z qarorini arizani ko‘rib chiqish uchun yig‘im miqdori va uni o‘tkazish muddatlari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni ko‘rsatgan holda tegishli DXMga (shaxsan) yoki arizachining shaxsiy kabinetiga yuboradi.
5. Internet tarmog‘ida veb-sayt ko‘rinishidagi ommaviy axborot vositalarini ro‘yxatdan o‘tkazish uchun bunday to‘lov BHMning 50 foizini (150 000 so‘m) tashkil etadi. Agentlik qarori qabul qilingan kundan e’tiboran o‘ttiz kundan ortiq bo‘lmagan muddatda ariza beruvchi ruxsatnoma berganlik uchun ushbu yig‘imni to‘laydi.
a) arizada quyidagilar ko'rsatilishi kerak:
yuridik shaxs uchun - nomi, TIN, pochta manzili, elektron pochta manzili (agar mavjud bo'lsa), xizmat ko'rsatuvchi bankning nomi va hisob raqami, telefon raqami;
· jismoniy shaxs uchun - to'liq ism, PIN kod, pochta manzili, elektron pochta manzili (agar mavjud bo'lsa), xizmat ko'rsatuvchi bankning nomi va hisob raqami, telefon raqami;
ommaviy axborot vositalarining nomi, tili va turi;
· maqsad va vazifalar;
mutaxassislik;
tarqatish maydoni (veb-saytdan tashqari) va tarqatish shakli;
davriyligi;
· moliyalashtirish manbalari;
tahririyatning joylashgan joyi (pochta manzili) va tahririyat haqidagi boshqa ma’lumotlar;
· hajmi;
b) agar ommaviy axborot vositalari (shu jumladan, Internet tarmog'idagi veb-sayt) yuridik shaxs bo'lmasa, ommaviy axborot vositalari tahririyatining ustavi yoki tahririyat to'g'risidagi nizomning elektron nusxasi;
v) Ommaviy axborot vositasining ikki yoki undan ortiq muassislari mavjud bo'lsa, ta'sis shartnomasining elektron nusxasi.
Ruxsatnoma hujjatini berish uchun talablar va shartlar:
a) O‘zbekiston Respublikasining “Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida”gi Qonuni talablariga rioya etishi;
b) O‘zbekiston Respublikasining amaldagi konstitutsiyaviy tuzumini, hududiy yaxlitligini zo‘ravonlik bilan o‘zgartirishga chaqirmaslik, shuningdek urush, zo‘ravonlik va terrorizm, diniy ekstremizm, separatizm va aqidaparastlik g‘oyalarini targ‘ib qilishga yo‘l qo‘ymaslik;
v) milliy, irqiy, etnik yoki diniy adovatni qo'zg'atuvchi, shuningdek, giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar, prekursorlar va pornografiyani targ'ib etmaydigan axborotni tarqatmaslik;
d) ommaviy axborot vositalari orqali fuqarolarning sha’ni va qadr-qimmatini yoki ishchanlik obro‘sini kamsitishga, shuningdek, ularning shaxsiy hayotiga aralashishga yo‘l qo‘ymaslik;
e) surishtiruv yoki dastlabki tergov materiallarini prokurorning, tergovchining yoki surishtiruvchining yozma ruxsatisiz e'lon qilish, ularning natijalarini bashorat qilish yoki sudga boshqacha tarzda ta'sir ko'rsatish, muayyan ish bo'yicha sud qarorisiz yoki sud qarorisiz e'lon qilish taqiqlanadi.
2. Ariza beruvchi ariza topshirgandan so‘ng o‘z arizasini elektron raqamli imzo (ERI) bilan tasdiqlashi shart. Ushbu talab aloqaning ikkala usuliga ham tegishli - shaxsiy va YIDXP orqali. Agar sizda ERI bo'lmasa, ERIni DXMda olishingiz mumkin.
So‘rovnomada noto‘g‘ri ma’lumotlarning ko‘rsatilishi ommaviy axborot vositalarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazishni rad etish uchun asos bo‘ladi. Mazkur davlat xizmatini ko‘rsatishni boshqa asoslar bo‘yicha, shuningdek “Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunida nazarda tutilgan asoslar bo‘yicha rad etish taqiqlanadi. Shuni ta'kidlash kerakki, davlat xizmatlarini ko'rsatish uchun to'lov olinmaydi.
3. Agentlik davlat xizmati ko‘rsatish uchun ariza kelib tushganidan keyin 10 ish kuni ichida ommaviy axborot vositalarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish yoki ommaviy axborot vositalarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazishni rad etish to‘g‘risida qaror qabul qiladi. Shuni ta'kidlash kerakki, ma'muriy reglamentda qaror qabul qilish uchun uzoqroq muddat (15 kun) ko'zda tutilgan.
4. Davlat ro‘yxatidan o‘tkazish to‘g‘risida qaror qabul qilingandan so‘ng, Agentlik o‘z qarorini arizani ko‘rib chiqish uchun yig‘im miqdori va uni o‘tkazish muddatlari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni ko‘rsatgan holda tegishli DXMga (shaxsan) yoki arizachining shaxsiy kabinetiga yuboradi.
5. Internet tarmog‘ida veb-sayt ko‘rinishidagi ommaviy axborot vositalarini ro‘yxatdan o‘tkazish uchun bunday to‘lov BHMning 50 foizini (150 000 so‘m) tashkil etadi. Agentlik qarori qabul qilingan kundan e’tiboran o‘ttiz kundan ortiq bo‘lmagan muddatda ariza beruvchi ruxsatnoma berganlik uchun ushbu yig‘imni to‘laydi.
Ommaviy axborot vositalarini ro‘yxatdan o‘tkazish bo‘yicha tahririyat nizomi bilan bu yerda tanishishingiz mumkin.