Jamoatchilik nazorati demokratik huquqiy davlat va erkin, adolatli jamiyat qurilishida muhim unsur hisoblanadi. Bu jamoatchilik, shu jumladan, jurnalistlar va blogerlar davlat organlari va alohida mansabdor shaxslarning harakatlarini nazorat qiladigan tizim bo'lib, shu yo'l bilan u hokimiyatning shaffofligini va javobgarligini ta'minlaydi.
Jamoatchilik nazorati — jamiyat tomonidan davlat organlari va xususiy kompaniyalarni ularning faoliyati shaffofligi, qonuniyligi va samaradorligini ta'minlashga qaratilgan tekshirish mexanizmidir.
Jamoatchilik nazorati doirasida fuqarolar hokimiyat organlari, jamoat tashkilotlari va jamoat hayotining boshqa ishtirokchilari faoliyatini kuzatadilar, baholaydilar va ta'sir ko'rsatadilar. Bu turli institutlar va tashkilotlarning harakatlarida mas'uliyat va ochiqlikni ta'minlashga yordam beradi.
Qashqadaryolik blogerning so'nggi bayonotiga munosabat jamoatchilik nazoratining ahamiyati har doim ham tushunilmasligiga va qabul qilinmasligiga misol bo'lishi mumkin . U davlat xizmatchilarini ijtimoiy tarmoqlarda muhokama qilishni taqiqlashga qarshi chiqdi va bunday cheklovlar ularni xalq oldida hisob bermaydigan qilib qo'yadi. Blogerning ta'kidlashicha, agar davlat xizmatchilarini muhokama qilib bo'lmasa, ular davlat byudjetidan ish haqi olmasliklari kerak. Qashqadaryo viloyati Adliya boshqarmasi boshlig'i Salohiddin Nuriyev blogerning bayonotiga qo'shilmay, davlat byudjetiga o'tkazilgandan so'ng xalq pullari davlat puliga aylanadi, deb aytdi.
Yana bir yorqin misol – fotosuratkash Kamil Yenikeyev bilan bog'liq vaziyat. Muna Mag kompaniyasi rahbari Farrux Hakimov Toshkent viloyatida daraxtni ko'chirib o'tkazish natijasini Yenikeyev suratga olishga qaror qilganida, uni qo'rqitdi. Fotosuratkashning ustiga energetik ichimlik to'kib yuborishganidan so'ng, u suratga olishni to'xtatib, ketishga majbur bo'ldi. Ushbu voqea jurnalistlar va blogerlarning o'z ishlarini qo'rqmasdan bajarish imkoniyatiga ega bo'lishlari qanchalik muhimligini namoyish etadi. Jamoatchilik nazorati axborotdan erkin foydalanish va jamiyat uchun muhim voqealarni yoritish imkoniyatini talab qiladi.
Jamoatchilik nazorati — jamiyat tomonidan davlat organlari va xususiy kompaniyalarni ularning faoliyati shaffofligi, qonuniyligi va samaradorligini ta'minlashga qaratilgan tekshirish mexanizmidir.
Jamoatchilik nazorati doirasida fuqarolar hokimiyat organlari, jamoat tashkilotlari va jamoat hayotining boshqa ishtirokchilari faoliyatini kuzatadilar, baholaydilar va ta'sir ko'rsatadilar. Bu turli institutlar va tashkilotlarning harakatlarida mas'uliyat va ochiqlikni ta'minlashga yordam beradi.
Qashqadaryolik blogerning so'nggi bayonotiga munosabat jamoatchilik nazoratining ahamiyati har doim ham tushunilmasligiga va qabul qilinmasligiga misol bo'lishi mumkin . U davlat xizmatchilarini ijtimoiy tarmoqlarda muhokama qilishni taqiqlashga qarshi chiqdi va bunday cheklovlar ularni xalq oldida hisob bermaydigan qilib qo'yadi. Blogerning ta'kidlashicha, agar davlat xizmatchilarini muhokama qilib bo'lmasa, ular davlat byudjetidan ish haqi olmasliklari kerak. Qashqadaryo viloyati Adliya boshqarmasi boshlig'i Salohiddin Nuriyev blogerning bayonotiga qo'shilmay, davlat byudjetiga o'tkazilgandan so'ng xalq pullari davlat puliga aylanadi, deb aytdi.
Yana bir yorqin misol – fotosuratkash Kamil Yenikeyev bilan bog'liq vaziyat. Muna Mag kompaniyasi rahbari Farrux Hakimov Toshkent viloyatida daraxtni ko'chirib o'tkazish natijasini Yenikeyev suratga olishga qaror qilganida, uni qo'rqitdi. Fotosuratkashning ustiga energetik ichimlik to'kib yuborishganidan so'ng, u suratga olishni to'xtatib, ketishga majbur bo'ldi. Ushbu voqea jurnalistlar va blogerlarning o'z ishlarini qo'rqmasdan bajarish imkoniyatiga ega bo'lishlari qanchalik muhimligini namoyish etadi. Jamoatchilik nazorati axborotdan erkin foydalanish va jamiyat uchun muhim voqealarni yoritish imkoniyatini talab qiladi.
Jurnalistlarning roli
Jamoatchilik nazorati: jurnalistlar hokimiyat ustidan jamoatchilik nazoratini ta'minlashda, fuqarolarni muhim voqealar va muammolar to'g'risida xabardor qilishda va jamoatchilik fikrini shakllantirishda muhim rol o'ynaydi.
Mamlakat holati to'g'risida xabar berish: jurnalistlar fuqarolarni mamlakat holati, shu jumladan, inson huquqlari buzilishi va korruptsiya to'g'risida muntazam ravishda xabardor qilib turishadi, bu esa, aholining fuqarolik mavqeini mustahkamlashga yordam beradi.
Jurnalistik qidiruv: jurnalistlar muammolar, savollar va voqealarni o'rganish orqali keng qamrovli qidiruvlar o'tkazadilar va o'z tadqiqotlari natijalarini e'lon qiladilar, bu esa, fuqarolarga xabardor bo'lishga va siyosiy jarayonlarda ishtirok etishga yordam beradi.
Jamoatchilik nazorati: jurnalistlar hokimiyat ustidan jamoatchilik nazoratini ta'minlashda, fuqarolarni muhim voqealar va muammolar to'g'risida xabardor qilishda va jamoatchilik fikrini shakllantirishda muhim rol o'ynaydi.
Mamlakat holati to'g'risida xabar berish: jurnalistlar fuqarolarni mamlakat holati, shu jumladan, inson huquqlari buzilishi va korruptsiya to'g'risida muntazam ravishda xabardor qilib turishadi, bu esa, aholining fuqarolik mavqeini mustahkamlashga yordam beradi.
Jurnalistik qidiruv: jurnalistlar muammolar, savollar va voqealarni o'rganish orqali keng qamrovli qidiruvlar o'tkazadilar va o'z tadqiqotlari natijalarini e'lon qiladilar, bu esa, fuqarolarga xabardor bo'lishga va siyosiy jarayonlarda ishtirok etishga yordam beradi.
Blogerlarning roli
Jamoatchilik nazorati: blogerlar shuningdek fuqarolarni muhim voqealar va muammolar to'g'risida xabardor qilib, jamoatchilik fikrini shakllantirishga yordam berish orqali jamoatchilik nazoratini ta'minlashda muhim rol o'ynaydi.
Mamlakat holati haqida xabardor qilish: blogerlar muntazam ravishda fuqarolarni mamlakat holati, shu jumladan inson huquqlarining buzilishi va korruptsiya to'g'risida xabardor qilib turishadi, bu esa, aholining fuqarolik mavqeini mustahkamlashga yordam beradi.
Monitoring va tahlil: blogerlar o'zlarining xulosalari va tavsiyalarini e'lon qilish orqali mamlakatdagi vaziyatni kuzatadilar va tahlil qiladilar, bu esa, fuqarolarning xabardor bo'lishiga va siyosiy jarayonlarda ishtirok etishiga yordam beradi.
O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinganining 27 yilligiga bag'ishlangan tantanali yig'ilishda demokratik huquqiy davlat barpo etishning ustuvor yo'nalishlaridan biri sifatida jamoatchilik nazorati muhimligini ta'kidladi. Uning fikricha, qonun ustuvorligini ta'minlash va jamoatchilik nazoratini kuchaytirish erkin va adolatli jamiyat yo'lidagi asosiy vazifalardir.
Jurnalistlar va blogerlar davlat organlari va tijorat tuzilmalari faoliyatining muhim va ba'zan jamoatchilikdan yashirilgan jihatlarini ochib berib, hokimiyat va xalq o'rtasida vositachi vazifasini bajaradilar. Aynan ularning ishi orqali jamiyat qaror qabul qilishga ta'sir o'tkazish, ularning bajarilishini nazorat qilish va mansabdor shaxslardan javobgarlikni talab qilish imkoniyatiga ega bo'ladi.
Jamoatchilik nazorati kuchayib borayotgan bir paytda jurnalistlar va blogerlar qonun bilan himoyalangan bo'lishi, so'z erkinligiga va axborotga ega bo'lishi kerak. Faqat shu yagona yo'l bilan demokratik va adolatli jamiyat uchun asos bo'lgan hokimiyatning shaffofligini va javobgarligini ta'minlash mumkin.
Jamoatchilik nazorati: blogerlar shuningdek fuqarolarni muhim voqealar va muammolar to'g'risida xabardor qilib, jamoatchilik fikrini shakllantirishga yordam berish orqali jamoatchilik nazoratini ta'minlashda muhim rol o'ynaydi.
Mamlakat holati haqida xabardor qilish: blogerlar muntazam ravishda fuqarolarni mamlakat holati, shu jumladan inson huquqlarining buzilishi va korruptsiya to'g'risida xabardor qilib turishadi, bu esa, aholining fuqarolik mavqeini mustahkamlashga yordam beradi.
Monitoring va tahlil: blogerlar o'zlarining xulosalari va tavsiyalarini e'lon qilish orqali mamlakatdagi vaziyatni kuzatadilar va tahlil qiladilar, bu esa, fuqarolarning xabardor bo'lishiga va siyosiy jarayonlarda ishtirok etishiga yordam beradi.
O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinganining 27 yilligiga bag'ishlangan tantanali yig'ilishda demokratik huquqiy davlat barpo etishning ustuvor yo'nalishlaridan biri sifatida jamoatchilik nazorati muhimligini ta'kidladi. Uning fikricha, qonun ustuvorligini ta'minlash va jamoatchilik nazoratini kuchaytirish erkin va adolatli jamiyat yo'lidagi asosiy vazifalardir.
Jurnalistlar va blogerlar davlat organlari va tijorat tuzilmalari faoliyatining muhim va ba'zan jamoatchilikdan yashirilgan jihatlarini ochib berib, hokimiyat va xalq o'rtasida vositachi vazifasini bajaradilar. Aynan ularning ishi orqali jamiyat qaror qabul qilishga ta'sir o'tkazish, ularning bajarilishini nazorat qilish va mansabdor shaxslardan javobgarlikni talab qilish imkoniyatiga ega bo'ladi.
Jamoatchilik nazorati kuchayib borayotgan bir paytda jurnalistlar va blogerlar qonun bilan himoyalangan bo'lishi, so'z erkinligiga va axborotga ega bo'lishi kerak. Faqat shu yagona yo'l bilan demokratik va adolatli jamiyat uchun asos bo'lgan hokimiyatning shaffofligini va javobgarligini ta'minlash mumkin.